vrijdag 8 september 2017

EEN VERGETEN MOERAS

In mijn boek 'Witte wieven en elfen, fluisteringen uit de Andere Wereld, staat een 18e eeuwse kaart afgebeeld van de omgeving van Zutphen. De plaatsen Epse, Eefde en Eschede, ruwweg tussen Zutphen en Deventer, staan duidelijk op die kaart aangegeven. Bij die plaatsen werden in de 19e eeuw door archeologen uit Leiden grafheuvels opgegraven. Op die plekken deden destijds verhalen over witte wieven de ronde. Er was hier een concentratie van prehistorische begraafplaatsen en deze overleveringen. De kaart koos ik als illustratie voor de ligging van deze locaties. Onlangs merkte ik dat ik een flink moerasgebied ten oosten van deze plaatsen toen geheel over het hoofd had gezien. Moerassen waren immers even als grafheuvels woonplaatsen van de witte wieven. Het moeras werd doorkruist door de Rijsselse beek en twee wegen: een van noord naar zuid(vanaf huis Dorth naar Eefde) en een in oostelijke richting naar Lochem. Nu ik de kaart opnieuw bekijk zie ik dat zich om het voormalige veengebied diverse archeologische vindplaatsen met gerelateerde witte wievenverhalen bevinden waar onder Harfsen, huis Oolde en wat verder naar het oosten uiteraard ook de Lochemse berg. Bij Oolde stond ooit een kapel die waarschijnlijk op een heidense plaats gebouwd werd. Enige werktuigen uit de Bronstijd rond of uit het verdwenen moeras vertonen een donkergroen patina dat karakteristiek voor voorwerpen die lang door het veen bedekt zijn geweest. Mogelijk gaat het om offervondsten. Op de Veluwe en in de oostelijke Achterhoek heb ik via dergelijke vondsten diverse offerplaatsen uit o.a. de Bronstijd kunnen aantonen. Bijzonder is dat zowel bij Eefde en Epse als bij Oolde en de Wildenborch(onder Lochem) in de overleveringen sprake is van door witte wieven bewoonde grafheuvels die op sommige dagen van het jaar, bijvoorbeeld 1 november, 'open' waren. Argeloze voorbijgangers werden door de wieven uitgenodigd om binnen te komen. Eenmaal daar bevonden ze zich niet in een koude vochtige heuvel maar in een merkwaardige feestzaal met rijk gedekte tafels. Witte wieven en andere wezens in prachtige uitdossingen probeerden hun verblijf zo aangenaam mogelijk te maken met kostbare dranken,gerechten en prachtige muziek. Velen vergaten de de tijd en vonden de uitgang gesloten toen ze weer wilden vertrekken; ze moesten soms jarenlang in deze andere wereld blijven. In Groot Brittannie en Ierland bestaan soortgelijke mythen maar daar zijn de elfen de bewoners van het ondergrondse land en de eilanden in het westen. Ze komen ook voor in de film 'The Lord of The Rings'. De concentratie van dergelijke verhalen in het betrekkelijke kleine gebied ten oosten van Zutphen is opvallend. We treffen die alleen nog in in Zuidoost Drenthe aan. De overige witte wievenverhalen in de Achterhoek en Twente hebben vooral betrekking op boeren die de witte wieven uitdaagden. In een aantal overleveringen hielpen witte wieven de boeren bij de oogst en kraamvrouwen bij de geboorte. Lees:'Witte wieven en elfen, fluisteringen uit de Andere Wereld' -Ruud Borman; uitgeverij www.a3boeken.nl

Geen opmerkingen:

Een reactie posten