zondag 27 december 2015

OP REIS DOOR SCHEMERGEBIEDEN IN DE HISTORIE

Dagelijks bereikt ons nieuws over bijzondere gebeurtenissen of voorvallen uit de hele wereld. Sommige nieuwsfeiten zullen in de geschiedenisboeken terecht komen, andere zijn spoedig uit het collectieve geheugen verdwenen. Sensationele berichten zijn in toenemende mate onderhevig aan erosie van belangstelling. We worden overspoeld met spectaculair nieuws en vroeg of laat kijken we steeds kritischer en selectiever naar al die zogenaamde hoogtepunten in de actualiteit. Ondertussen dreigen echt belangrijke berichten van meer duurzame aard aan onze belangstelling te ontsnappen en op de achtergrond te geraken. Bijna dagelijks worden er interessante archeologische en historische ontdekkingen gedaan maar verreweg de meeste komen zelden in het nieuws. Dat is jammer omdat het vaak gaat om vondsten die een heel nieuw licht doen schijnen op culturen en hun prachtige, maar ook bizarre uitingen: soms dichtbij huis en een andere keer op slechts enige honderden kilometers afstand. Vaak zijn ze met raadsels omgeven: mystiek, magie en occultisme. Sommige vondsten gaan niet verder terug dan enige generaties geleden, andere stammen uit in nevels gehulde episoden van de prehistorie, soms gelegen in desolate gebieden. Van nu af aan neem ik je in mijn verhalen mee op mijn reizen door de schemergebieden van de historie. In tal van archieven en bibliotheken liggen geheimzinnige documenten of manuscripten op ontsluiting of vertaling te wachten. Menige bekende archeologische vindplaats is slechts ten delen blootgelegd. In de nog niet blootgelegde terreinen bevinden zich talloze objecten en fundamenten die ons beeld op het verleden danig kunnen veranderen. Ik ga er naar op zoek, Kriskras door Europa en rond de Middellandse Zee. Volg deze blog en je zult er versteld van staan hoeveel van het verleden nog verborgen of moeilijk toegankelijk is. Soms kunnen museumcollecties plotseling onttrokken worden aan het oog van de museumbezoeker, bij voorbeeld als er tijdens bezuinigingen besloten wordt om een museum op non-actief te stellen wat in de praktijk meestal betekent dat de beherende organisatie wordt opgeheven en de collectie achter slot en grendel gaat. Zoiets overkwam het Historisch Museum Deventer dat al sinds 1915 was ondergebracht in de monumentale Waag op de Brink. Prachtige schilderijen het stads- en IJsselgezichten, archeologische vondsten uit de binnenstad en aangrenzende Colmschate, waar een prehistorische nederzetting was opgegraven, zilverwerk en objecten van de industriële historie verhuisden naar depots in Zwolle. Een andere keer komen bij grootschalige opgravingen plotseling talloze sporen en gebruiksvoorwerpen van vroegere bewoning aan het licht zoals gebeurde tijdens de aanleg van de Betuwelijn. Er werden nederzettingen en graven uit de Nieuwe Steentijd, Bronstijd en IJzertijd gevonden en overblijfselen van Bataafse en Romeinse bewoning. Het ging om vele tientallen vindplaatsen langs het hele tracé van de spoorlijn. Veel kastelen verdwenen, meestal door oorlogshandelingen, in een tijd waarin dergelijke gebouwen nog niet werden geschilderd of getekend (dat begon pas echt in de 17e eeuw. Van slot Kell bij Doesburg bleef alleen maar een muurtje bewaard. Aan andere burchten herinneren alleen nog oude overleveringen zoals die van het slot de verloren gewaande kruisridder bij het plaatsje Didam in de Achterhoek. Wat verder te denken van andere plekken waaraan geheimzinnige sagen verbonden zijn zoals de Duivelssteen bij De Steeg op de Veluwe waar soms een merkwaardig licht gezien wordt. Het verleden kan in je achtertuin verborgen liggen, maar ook op eenzame heidevelden of bij ondoordringbare moerassen. Soms moet je er lang voor reizen om het te vinden en soms is het na lang zoeken te vinden in het gemeentearchief van je eigen woonplaats.

maandag 21 december 2015

GEHEIMZINNIGE PLEK OP HET LANDGOED DE BYVANCK IN MONTFERLAND













Dicht bij het dorpje Beek, aan de westflank van Montferland, ligt het landgoed de Byvanck. Volg vanaf Arnhem de snelweg naar Duitsland, neem de laatste afslag in Nederland naar Beek en parkeer de auto na enige honderden meters rechts bij de bosrand of op de parallelweg. Hier voert een pad het bos in. Na weer een paar honderd meter leidt een ander pad naar een geheimzinnige plek.

Eerst zie je een rond, omgracht terrein waar volgens de overlevering een sterkte van de tempelierridders zou hebben gestaan. Hier zouden ook witte wieven gezien zijn. Niet verwonderlijk, want er waren hier ooit ook prehistorische grafheuvels. Even verder vind je een 'Mariaboom', de opvolger van een oude eik waarin zich een schilderijtje van Maria bevond. Van de eik resteert nog slechts het onderste deel.







Even verder naar het oosten ligt het landhuis de Byvanck.

BRENT TOR IN DARTMOOR







Bij helder weer kun je vanaf grote afstand de rots met de kerk van St.Michel de Rupe(Saint Michael of the Rock) zien liggen. Het bijzondere monument ligt bij het dorpje Brentor aan de westelijke rand van Dartmoor. Rond de Tor zijn overblijfselen van een Keltisch heuvelfort. Het kerkje biedt plaats aan slechts 40 personen en wordt alleen nog tijdens Kerstmis en Pasen gebruikt. Er gaan veel legenden over deze plek. Een middeleeuwse schipbreukeling zou na zijn redding geld voor de bouw van de kerk hebben geschonken. Toen de duivel hier kwam spoken moest hij

BOSCASTLE, CORNWALL







Leuk klein havenplaatsje aan de kliffenkust van West-Cornwall. Het is een paar jaar geleden bijna verzwolgen door een vloedgolf als gevolg van langdurige regenval in het binnenland. Het is weer helemaal herbouwd. Er is een fantasywinkel, 'The Otherworld' met boeken, sieraden, gesteenten, mineralen, e.a. en een 'Museum of Witchcraft'.
Dichtbij zijn Rocky Valley met de St.Nectans Glen en Tintagel, de legendarische geboorteplaats van Koning Arthur. Mooie wandelingen in Bodmin Moor(steenkringen en prehistorische nederzettingen en lang de kust.
Zie voor de overstroming: Google> flood+boscastle

donderdag 17 december 2015

BARDSEY ISLAND, DE LAATSTE RUSTPLAATS VAN DE MAGIER MERLIJN

Bardsey Island ligt 3 mijl uit de kust van Noordwest Wales. De laatste bewoners vertrokken in 1925 om op het vasteland hun heil te zoeken. Tegenwoordig wordt Ynys Enlli, wat de Keltische naam is van het eiland, beheerd door de Bardsey Island Trust. Op hun website staat dan ook: 'Ymddiriedolaeth Ynys Enlli sy'n gyfrifol am reoli'r Ynys'. Het is maar dat u het weet.
De oude Kelten langs de Atlantische kusten hadden iets met de eilanden die ze in de ver in zee zagen liggen. Ze vertelden over de paradijselijke eilanden achter de westerse horizon. Je bleef daar jong en gezond. De dodelijk gewonde Arthur werd na zijn laatste veldslag per schip naar Avalon gebracht waar Morgana le Fay zijn kwetsuren zou verzorgen. Merlijn wilde, moe na vele jaren magie bedrijven, naar Ynys Enlli waar hij zich te ruste kon leggen in een magisch glazen kasteel. Daar werd hij omringd door negen metgezellen die hem verzorgden en er werd gewaakt over de 13 'Schatten van Brittanië'.
Toen de oude tovenaar was vergeten streken er Christenen neer op het eiland. Het verhaal gaat dat omstreeks het midden van de 6e eeuw St.Cadfan hier met zijn volgelingen een klooster stichtte.Het werd al snel als een heilig eiland gezien. Tal van koninklijke hoogheden werden er begraven en volgens de overlevering ook 20.000 heiligen.
Sommigen identificeren het eiland met Avalon waar Morgana le Fay met haar negen zusters in een Glazen Kamer leefde.
Het vroegmiddeleeuwse klooster maakte in de 13e eeuw plaats voor een abdij waarvan slechts ruïnes zijn overgebleven. In 1875 werd een kapel gebouwd die nog altijd voor gebed en meditatie wordt gebruikt.
De weinige huizen die nog op het eiland zijn werden gebouwd rond 1870 door de toenmalige landeigenaar, Lord Newborough. De Bardsey Island Trust beheert zeven voormalige boerenwoningen die nu als vakantiehuisjes verhuurd worden. In het zomerseizoen kunnen toeristen bij goed weer overgevaren worden. In de huisjes is geen electriciteit. Er is alleen koud bronwater waar zuinig mee omgesprongen moet worden. Er kan slechts een beperkte hoeveelheid voedingsmiddelen worden meegenomen. Soms kan de boot dagenlang niet uitvaren. Dan is Bardsey Island weer in zijn oorspronkelijke element, overgeleverd aan de elementen, een plek waar Merlijn zich met zijn schatten terecht veilig wist.

'BLUE STONES UIT WALES VOOR STONEHENGE

De steenkring Stonehenge in Zuid-Engeland. De 'kleine' blustones zijn in het midden te zien.


De Presili Mountains in Wales.


Het oudste Stonehenge dateert van 3000 voor Christus toen er een cirkelvormige greppel met aarden wal werd aangelegd. Het Stonehenge zoals wij dat kennen kwam omstreeks 1000 jaar later tot stand en bleef ruim 500 jaar in gebruik. Waarschijnlijk maakten later de Keltische druïden er gebruik van bij hun seizoenvieringen. Daarna geraakte het monument in de vergetelheid totdat in de 12e eeuw de kroniekschrijver Geoffrey of Monmouth schreef dat de magiër Merlijn de steenkring vanuit Ierland naar zijn huidige lokatie hade verplaatst. Talloze theorieën over de mogelijke bouwers passeerden in de opvolgende eeuwen de revue. De afgelopen decennia brachten archeologen de bouwfasen van Stonehenge gedetailleerd in beeld.

Sinds enige jaren vindt er op grote schaal onderzoek plaats in de wijde omgeving van Stonehenge met verrassende resultaten. Al snel werd vastgesteld dat de bodem in en rond de steenkring honderden graven bevatte, veel meer dan eerder voor mogelijk was gehouden. Ook bleek dat de 'blue stones' niet zo maar uit Wales waren gehaald, een afstand van ruim 400 kilometer. Er zijn aanwijzingen dat de bouwers veronderstelden dat er geneeskrachtige werking van deze stenen uitging en verhalen daarover worden nog steeds in Wales verteld

Recent zijn sporen van een 'blue stone-henge'gevonden op 900 meter afstand van Stonehenge; een ontdekking die in deze context uiterst belangrijk is. Een andere belangrijke vondst die onlangs de internationale pers haalde bestond uit sporen van een houten cirkel nabij het riviertje de Avon, waar over de 'blue stones' werden aangevoerd.

Rivieren waren bij de Kelten en waarschijnlijk ook al bij de bouwers van Stonehenge toegangspoorten tot de Andere Wereld. Het is dan ook niet voor niets dat de processieweg die bij de 'heelstone'van Stonehenge begon met een grote boog bij de Avon uitkwam.

Stonehenge blijkt niet alleen gebouwd te zijn om de seizoenen in steen te kunnen markeren en evenmin was het vooral bedoeld als 'symbol of power' van de lokale machthebbers van destijds. In Stonehenge werden ook leven en dood vorm gegeven in steen, hout en aarde en zo kreeg het omringende landschap met de talloze grafheuvels gestalte.



maandag 7 december 2015

WILD EN WOEST WAREN DE HEIDE EN HET GEHEIMZINNIGE VEEN

'Wild en woest en ledig was het ruwe veen. Slechts de heide vlocht er kransen over heen, boog zich over de oevers van de bruine plas en verborg de diepten van het zwarte moeras.' Heidevelden ontstonden in de tijd van de oudste landbouw, duizenden jaren geleden. Er werden honderden grafheuvels aangelegd gedurende vijftien eeuwen. Later vertrokken de boeren naar de vruchtbare rivierdalen langs de zandgronden. De grote stille heide raakte verlaten. De heidevelden werden het terrein van doortrekkende handelaren, struikrovers, wolven en witte wieven. Op en rond de heidegebieden waren veenplassen en moerassen die zich tot aan de horizon uitstrekten. Ooit werden er offer aan de goden gebracht: gebruiksvoorwerpen, wapens, sieraden en soms zelfs mensen. Tot ver in de 19e waren heidevelden en moerassen gebieden die gemeden werden. Toen kwamen er schilders en schrijvers die op doeken en geschriften hun bewondering voor deze oerlandschappen vastlegden. Voor het zover was waren er al sinds mensenheugenis geheimzinnige verhalen ontstaan over reuzen die meren hadden gegraven en hunebedden aangelegd, sompige leemkuilen waarin kloosters en kapellen waren verzonken, duivelskolken en -stenen, graven van stamhoofden uit de Bronstijd en grafheuvels waarin de witte wieven woonden............Wanneer de dagen weer korter werden en najaarsstormen en duisternis het land in hun greep kregen kroop de nevelachtige klammigheid langs boomstammen en vanuit de heidevelden en moerassen omhoog en 's avonds bescheen de maan een wit landschap waar alleen de bomen boven uitstaken. In de boerenhoeven in deze eenzaamheid waren de luiken en deuren vergrendeld en was het haardvuur hoog opgepookt Rond de vuren werden de verhalen van generatie op generatie doorverteld.Er werd ademloos naar geluisterd en iedereen wist dat het in die tijd buiten niet pluis was.

donderdag 3 december 2015

GWYN AP NUDD, DE KONING VAN ELFENLAND

De warme maanden waren voorgoed voorbij in het oude Zomerland. De dagen werden korter, de bladeren begonnen te vallen en de eerste najaarsstormen lieten zich gelden. Groen mos liet zich weer overal zien en paddestoelen staken overal de kop op. Gwyn ap Nudd keek vanuit zijn hoog gelegen koningsburcht naar de veranderende kleuren in het landschap. Links en rechts volgden zijn ogen de heuvelruggen die die in het westen steeds kleiner werden. De vallei er tussen werd alweer door de zee overstroomd. De dorpjes in de moerassen zouden weldra op eilanden liggen zoals dat elk jaar gedurende de donkere maanden het geval was. Donkere wolken trokken langs de hemel en de vlakte werd aan het oog onttrokken door dikke mistbanken. Duizenden jaren geleden waren vanaf de plek waar Gwyn nu rondkeek honderden vuren van talloze nederzettingen te zien geweest; op de heuvels, in de dalen en moerassen en tot aan de kust in het westen. Overal werden toen de voorbereidingen getroffen voor de viering van de komst van de winter. Het laatste vee werd geslacht en het resterende sprokkelhout binnengehaald. Zijn volk kwam bijeen in de steenkringen. Het was een gouden tijd geweest, maar het land werd binnengevallen door strijders met ijzeren wapens. Gwyn en zijn volk moesten ondergronds gaan leven in heuvels, grotten en op eilanden in het westen. De nieuwkomers kregen gaandeweg bewondering voor wat hun voormalige tegenstanders in het land tot stand hadden gebracht. Gwyn en zijn hofhouding en onderdanen werden magische krachten toegedacht en na verloop van tijd kregen de koningen en koninginnen zelfs een goddelijke status. Het elfenvolk in de Andere Wereld sprak tot de verbeelding en werd overal in de natuur aanbeden. Gwyn keerde zich om en liep zijn paleis weer binnen. Zijn elfen maakten muziek, dansten en genoten van de rijke spijzen en dranken op de talloze tafels. Binnenkort zou Samhain gevierd worden. Gwyn ap Nudd was koning van het Zomerland oftewel de Andere Wereld en resideerde op de Tor, de markante heuvel met terrassen in Glastonbury. De binnenvallers waren de Kelten en zij noemden het begin van hun winter Samhain(1 november); het is tegenwoordig vooral bekend als Halloween. De warme maanden waren voorgoed voorbij in het oude Zomerland. De dagen werden korter, de bladeren begonnen te vallen en de eerste najaarsstormen lieten zich gelden. Groen mos liet zich weer overal zien en paddestoelen staken overal de kop op. Gwyn ap Nudd keek vanuit zijn hoog gelegen koningsburcht naar de veranderende kleuren in het landschap. Links en rechts volgden zijn ogen de heuvelruggen die die in het westen steeds kleiner werden. De vallei er tussen werd alweer door de zee overstroomd. De dorpjes in de moerassen zouden weldra op eilanden liggen zoals dat elk jaar gedurende de donkere maanden het geval was. Donkere wolken trokken langs de hemel en de vlakte werd aan het oog onttrokken door dikke mistbanken. Duizenden jaren geleden waren vanaf de plek waar Gwyn nu rondkeek honderden vuren van talloze nederzettingen te zien geweest; op de heuvels, in de dalen en moerassen en tot aan de kust in het westen. Overal werden toen de voorbereidingen getroffen voor de viering van de komst van de winter. Het laatste vee werd geslacht en het resterende sprokkelhout binnengehaald. Zijn volk kwam bijeen in de steenkringen. Het was een gouden tijd geweest, maar het land werd binnengevallen door strijders met ijzeren wapens. Gwyn en zijn volk moesten ondergronds gaan leven in heuvels, grotten en op eilanden in het westen. De nieuwkomers kregen gaandeweg bewondering voor wat hun voormalige tegenstanders in het land tot stand hadden gebracht. Gwyn en zijn hofhouding en onderdanen werden magische krachten toegedacht en na verloop van tijd kregen de koningen en koninginnen zelfs een goddelijke status. Het elfenvolk in de Andere Wereld sprak tot de verbeelding en werd overal in de natuur aanbeden. Gwyn keerde zich om en liep zijn paleis weer binnen. Zijn elfen maakten muziek, dansten en genoten van de rijke spijzen en dranken op de talloze tafels. Binnenkort zou Samhain gevierd worden. Gwyn ap Nudd was koning van het Zomerland oftewel de Andere Wereld en resideerde op de Tor, de markante heuvel met terrassen in Glastonbury. De binnenvallers waren de Kelten en zij noemden het begin van hun winter Samhain(1 november); het tegenwoordig vooral bekend als Halloween.