​ Wandelingen door Nederland (1888, Haarlem) door J. Craandijk ​ ‘Want al wat uit de oudste, heidense tijd afkomstig is, zweeft voor ons als het ware in een dichte nevel, in een onmetelijke tijdsruimte. We weten dat het ouder is dan het christendom, maar of het een paar jaren of een paar eeuwen, ja misschien meer dan duizend jaar ouder is, daarnaar kan men slechts min of meer raden’. Citaat: Rasmus Nyerup (directeur van het Deens Nationaal Museum), 1806 Aan het begin van de 19e eeuw waren er nog geen archeologen en de prehistorie moest nog ontdekt worden. Christian Thomsen, ook een Deen, ordende de bodemvondsten van het museum, kwam tot een ordening van bepaalde groepen voorwerpen en maakte in 1836 zijn drieperiodensysteem bekend. Hij verkondigde als eerste dat er achtereenvolgens een steentijd, een bronstijd en een ijzertijd waren geweest. In Nederland waren in de loop der tijd op diverse plaatsen al voorhistorische en Romeinse voorwerpen opgegraven, maar het eerste onderzoek begon pas nadat in 1818 het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden was opgericht. De directeur, Caspar Jacob Christiaan Reuvens, werd tevens de eerste en enige professionele archeoloog van ons land. Het aantal opgravingen bleef vooralsnog bescheiden; oudheidkundige vondsten kwamen tot in 20e eeuw meestal bij toeval of tijdens graafwerkzaamheden tevoorschijn. Toen de auteur van ‘Wandelingen door Nederland’, J.Craandijk, op Rozendaal verbleef vernam hij dat enige jaren geleden op de heide bij Deelen door de Leidse archeoloog Pleyte en vijftiental urnen waren opgegraven en ‘de voorraad aldaar nog niet zou zijn uitgeput’. Met een gezelschap uit de omgeving trok Craandijk er op uit om daar hun fortuin te gaan beproeven. Er werden twee wagens gereed gemaakt voor de gastheer, zijn gasten en de nodige proviand, waarna men zich op weg naar Deelen begaf. Wanneer zij aankomen staan de mannen uit de Imbosch al gereed. ‘Zij maken front met de geschouderde spaden. We hebben er al een klinkt het bemoedigend. Een fraaie goed bewaarde urn is het. Deze kinderen der heide hebben een zeker instinct. Hier zal wel iets zijn zeggen zij. Spoedig zien zij of er kans is iets te vinden’. Wanneer het gezelschap ’s avond s in Rozendaal is teruggekeerd worden de vondsten uitvoerig bestudeerd. ‘De gezellige lamp verspreidt haar stralen over de groote tafel, waarop de gevonden overblijfselen uit overoude tijden staan. De ruwe bewerking der met de hand gevonden en lichtgebakken urnen wijst op een lagen trap van ontwikkeling’, is de mening van het gezelschap. Het boek Wandelingen door Nederland van J. Craandijk is tot en met 31 mei te zien in Erfgoedcentrum Rozet te Arnhem ​ Bekijk dit boek in de catalogus ​​ Wandelingen door Nederland Auteur: J. Craandijk Uitgave: Haarlem 1888 Vindplaats: Rozet, magazijn 300, 61 F 15 Ruud Borman, archeoloog en historicus, duikt in de omvangrijke boekencollectie van de Gelderland Bibliotheek in het Erfgoedcentrum te Arnhem. Bijzondere vondsten licht hij voor je uit. Ruud Borman is naast archeoloog en historicus ook directeur en conservator in een aantal musea geweest en is gespecialiseerd in Keltische mythologie. Ook heeft hij een aantal boeken en vele artikelen geschreven over zijn vakgebied. Bekijk hieronder de bijzondere vondsten van Ruud Borman. Wil je ze in het echt bewonderen? Kom dan naar het Erfgoedcentrum!