HIER EINDIGT EUROPA IN HET WESTEN

Het uiterste westen van Ierland, schiereiland Dingle, de Blasket Islands: hier eindigt Europa. Vanaf deze eilandengroep is er in westelijke richting alleen maar zee, duizenden kilometers. Op Great Blasket Island en het aangrenzende kustgebied werd(en wordt)het meest authentieke Gaelic gesproken. In de vorige eeuw kwamen schrijvers uit Engeland naar Great Blasket om zich die taal eigen te maken. Ze spoorden de eilandbewoners aan om hun barre dagelijkse leven en verhalen op te schrijven. Het leidde tot een wederzijdese intensieve correspondentie met als resultaat dat er in Engeland diverse boeken verschenen die al snel ook in vele andere landen werden uitgegeven. In 1953 moest de bevolking het eiland verlaten. Er woonden nog maar enige tientallen mensen en hun veilgheid kon, vooral in de wintertijd, niet meer gegarandeerd worden door de overheid Bij slecht weer wordt het eiland geteisterd door stormen en regen terwijl een kolkende oceaan de kusten onophoudelijk bestormt. Bij mooi weer is het een van de mooiste plekkken die ik ken met een rustige blauwe zee, zeehonden op het strand van de oude nederzetting, een prachtig uitzicht op de kust en Mount Brandom en een wandeling naar de hoogste heuvel op het eiland waar je het gevoel krijgt dat je in de hemel terecht komt.

HERAION, TEMPEL VAN HERA BIJ ARGOS

Het Hereion was een heiligdom uit het einde van de 5e eeuw voor Christus, gewijd aan de godin Hera. Het behoorde bij het oorspronkelijke Argos dat ten oosten van de huidige stad lag. Hier woonden de priesteressen van Hera. In de tempel bevond zich een beeld van goud en ivoor. Er boven was de plek waar de Griekse leiders trouw zworen aan Agamemnon van Mykene alvorens zij naar Troje zeilden. Mykene lag ten noorden van het antieke Argos.

WETENSCHAPPELIJK GEKRAKEEL OVER STONEHENGE

Dachten we na jaren van intensief wetenschappelijk onderzoek eindelijk alles van Stonehenge te weten of de meningen van de oudheidkundigen zijn al weer verdeeld. Tot voor enige decennia werd het monument vooral als een astronomisch observatorium gezien. Sindsdien werden zoveel graven blootgelegd dat er ook aan een functie van begraafplaats moest worden gedacht. In de afgelopen jaren werd verder in geuren en kleuren verteld en geschreven dat Stonehenge, vanwege de aanwezigheid van de 'blue stones' uit Wales, ook moet zijn ervaren als een plek met helende krachten. Sinds kort is de discussie over de functies van Stonehenge weer volop losgebarsten. Ik houd de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten en zal nieuws op dit blog en via twitter bekend maken. Frappant is overigens dat over het minstens zo spectaculaire sacrale landschap van Avebury, dat 40 kilometer noordelijker ligt, zelden nieuwe theorieën te melden vallen. Daar blijft het gewoon aangenaam mysterieus en vooral een stuk rustiger.

DE ROMEINEN

De eerste botsing tussen Kelten en Romeinen vond omstreeks 387 voor Christus plaats toen Galliërs(ook Kelten) het Romeinse gebied in Midden-Italië binnenvielen. Ze veroverden en plunderden Rome en daarna moest hun aftocht zwaar betaald worden. 'Wee de overwonnen', zou hun aanvoerder Brennus gezegd hebben en deze beledigende woorden klonken nog eeuwen na bij de Romeinen. Nadat Rome drie oorlogen met Carthago had gewonnen trokken zij ten strijde tegen de Kelten in Spanje, de Alpen, de Balkan en Turkije en veroverden al hun woongebieden. In Gallië stuitte Julius Caesar voor het eerst op grootschalige tegenstand maar de aanvoerder Vercingetorix moest uiteindelijk het hoofd buigen voor de veel beter georganiseerde Romeinse legers.

Een eeuw later was het de Icenische koningin Boudica die een enorme opstand tegen de Romeinen wist te ontketenen en de vijand enige zware nederlagen wist toe te brengen. Ook zij verloor uiteindelijk door de betere strategie van de Romeinen.Ierland en Schotland waren de enige Keltische landen die niet door de Romeinen veroverd werden.

De oorlogvoering van de Romeinen was genadeloos geweest. De slachtpartijen van Julius Caesar in Gallië en Trajanus later in Dacië(Roemenië) kwamen in feite op genocide neer. In tegenstelling tot de Kelten was de invloed van de Romeinen op het landschap in de veroverde landen enorm. De in gebruikname van 'nieuw' land ging gepaard met het stichten van burgerlijke- en militaire nederzettingen oftewel steden, dorpen en legerplaatsen.

Er werd een wegennet aangelegd om alle plaatsen van belang met elkaar te verbinden en vanuit villa's vond de organisatie van de landbouw plaats. Aquaducten zorgden voor de watervoorziening van de bevolking en de landerijen.

Het Romeinse Rijk kon eeuwen lang floreren door redelijk goed bestuur conform de geest van die tijd. Door toenemende bureaucratie en corruptie van gezagsdragers, geldontwaarding,steeds meer 'vreemdelingen' van buiten het Imperium in het leger en voortdurende twisten tussen de nieuwe christelijke machthebbers begon de afbraak van het regeersysteem en de machtspositie van Rome. In die situatie kon uiteindelijk geen weerstand meer worden geboden aan de expansiedrang van volkeren langs de grenzen. Het Romeinse Rijk in West-Europa raakte ontmanteld en de klassieke beschaving moest plaatsmaken voor een cultuurarm Christendom en samenlevingen op drift. De Donkere Middeleeuwen waren aangebroken.

DE KELTEN

In het midden van de 19e eeuw werden in het Oostenrijkse plaatsje Hallstatt bijna 900 graven blootgelegd van een bevolking die al sinds de 10e eeuw voor Christus mijnen groef in de nabijgelegen bergen waar zich kostbare zoutlagen bevonden. In de graven werden veel ijzeren wapens en werktuigen aangetroffen, zoveel dat archeologen later besloten om deze vondsten als de eerste karakteristieke bewijzen voor de IJzertijd aan te merken. Mijnwerkersgereedschappen diep uit de krochten van de aarde herinneren aan het zware werk dat hier verzet werd.

Met de vondsten uit Hallstatt traden de Kelten voor het eerst in het licht van de historie. Vanaf ongeveer 700 voor Christus zouden zij vanuit Oostenrijk en Zuid-Duitsland naar alle windrichtingen uitwaaieren, steeds verder op zoek naar nieuwe landbouwgronden. Zij vonden de ijzeren ploeg uit waardoor ook moeilijk bewerkbare bodems te lijf konden worden gegaan. Na vier eeuwen woonden hun nazaten langs alle westelijke kusten van de Atlantische Oceaan, van Ierland tot in Portugal. In het zuiden vond men hun nederzettingen tot in Noord-Italië en in het oosten tot diep in Turkije. Overal waren hun, soms kolossale heuvelforten en vorstengraven met rijke inhoud te vinden.

De Kelten waren niet uit op het stichten van een rijk. Elke stam had zijn eigen grondgebied en er was regelmatig onderlinge strijd. Zij hadden groot respect voor de hen omringende natuur die bevolkt werd door talloze goden en godinnen die in wouden, rivieren, meren en bergen huisden. Vooral in de Ierse en Welshe mythologie is veel bewaard gebleven van hun wereldbeeld en religie. Hun lot was dat in de eeuwen waarin zij een groot deel van Europa veroverden er in het zuiden een stad was die hetzelfde doel voor ogen had: Rome. In de eeuwen die volgden zou de strijd met de Romeinen in al hun gebieden uitbreken.